EASY LATIN PLAYS BY M. L. NEWMAN
LONDON: G. BELL AND SONS, LTD. YORK HOUSE, PORTUGAL STREET, W.C. 1913
OXFORD: HORACE HART PRINTER TO THE UNIVERSITY
‘Mater Gracchorum’ is published at the request of teachers who attended the Summer School of Latin at Bangor. The play was written to serve as a reading-book for an Upper Third Form during the second and third terms of the year in which Latin was begun. A year’s course of lessons in Roman History had preceded the learning of Latin. All the work of the class (frequent drill in grammar, oral work by question and answer, and simple sentence construction) was based upon the text of the play.
‘Gemini’ was similarly used in a class of younger girls during the second term of the first year.
SHEFFIELD HIGH SCHOOL FOR GIRLS. January, 1912.
DRAMATIS PERSONAE
Cornelia.
Gaius Gracchus.
Blossius.
Marcus Octavius.
Tib. Gracchi Filius.
Famulae.
Cives.
Tribuni.
Senatores.
Cornelia; G. Gracchus; famulae. Tib. Gracchus.
Gai. mater mea, cur cessat Tiberius? quid agit? solitarius iam semper ego in Campo me exerceo, vel in silvis feras capto solitarius.
Cor. frater tuus, mi fili, pro patria nostra cogitat et laborat. num vis patris vestri filium, Africani nepotem, esse degenerem? num ille venationibus studebit, dum miseriis premuntur cives Romani?
(clamores audiuntur)
populus (extra). euge, euge! salve Gracche! ecce Tiberius, tribunus plebis!
Gai. cur mater…?
Cor. exaudi! quid audio? quid clamant?
(intrat Tiberius)
Ti. salve, mater! salvete!
Cor. mi fili, quid audiebam? quid clamabat populus?
Ti. mater mea, populus Romanus me tribunum plebis creavit.
Cor. tu ergo, mi fili, servabis Romam. senatum comprimes, cives fovebis.
Ti. nuper in Italiam reveniebam. iter faciens per Viam Appiam multum dolebam. ubique servos videbam, miseros homines et turpes, greges custodientes, ubi agricolae Romani olim habitabant et suos quisque agros colebat. nunc, eheu, omnes agros divites habent; cives Romani in urbe in paupertate ac vitiis versantur, optimatium clientes.
Cor. hoc ergo tibi erit opus, mi fili.
Ti. legem feram iustissimam. agros pauperibus reddam; iterum suum quisque fundum colet.
Cor. (Gaium alloquens) huc, puer! audisne? ego et tu testes sumus. Tiberius populo Romano agros Italos restituet, et pristinos Romanorum mores.
Ti. Gracchus; M. Octavius; ceteri tribuni; cives.
cives (inter se colloguentes). tacete! veniunt tribuni plebis. audite Gracchum!
Ti. cives Romani, suffragia feretis. ego agros Italos cupio inter cives omnes, ut antea, distribui— privari eos qui plus habent agri quam quingenta iugera, M. Octavius vetat; tribunus plebis plebem prodit. (Octavium alloquens) Marce Octavi, rursus te admoneo. desine etiam nune populi voluntatem impedire. (Octavius tacet.)
cives Romani, suffragia ferte! censeo Octavio magistratum abrogandum. quid sentitis? placetne?
cives. placet.
Ti. Marce Octavi, magistratus tibi est abrogatus. abi! expellite eum!
Oct. mox tu poenas dabis, qui leges Romanas, tribunum sacrosanctum, ita violas.
cives. Ti. Gracchus; filius praetextatus.
civ. I. quid tu sentis? num Gracchus…
civ. II. hoc equidem sentio. Graechus… sed ecce! inde venit ipse.
(intrat Ti. Gracchus cum filio)
Ti. cives! amici! mihi si cras erit ultimus dies, excipite hunc, filium meum carissimum. hodie vobis hunc trado; cras animam meam fortasse pro vobis deponam.
cives. vives, Gracche—vives et superabis. iterum eris tribunus.
euge, euge! salve, Gracche!
(exeunt.)
cives; rusticus. senatores; tribuni; Ti. Gracchus.
rust. salvete, amici! nuper rure in urbem adveni. dicite mihi! quid hic agitur?
civ. I. comitia habentur; tribuni plebis creantur.
rust. qui petunt? cui favet populus?
civ. I. Tiberius Gracchus petit iterum esse tribunus.
rust. quid? nonne leges id vetant?
civ. I. vetant sane leges, sed populus favet Graccho.
civ. II. nuper ille agros Italos civibus pauperibus reddidit.
rust. bene egit. iure illi populus favet.
civ. III. immo leges violat petens iterum tribunus esse. mihi displicet.
civ. II. crescit clamor!
rust. quid agitur?
(intrant senatores tribuni Gracchus contendentes. Gracchus cadit.)
Cornelia; famulae. Blossius; cives.
Cor. cer cessat Tiberius? summo hodie amore eum exspecto.
fam. exaudi, domina! venit.
Cor. num ille venit? cur non cum clamoribus populi venit?
(intrant Blossius et cives)
Bl. salve, Cornelia!
Cor. salve, amice! quid mihi nuntias?
Bl. tristia, eheu! nuntio—tristissima.
Cor. quid? haud tristissima, amice, potes nuntiare, nisi turpem scilicet filius meus se praebuit.
Bl. Cornelia, Tiberius mortuus est.
Cor. a… pro patria vero mortuus est. o amici, abite! filium meum huc adducite!… multas horas eum exspecto, iam tandem eum accipiam.
(intrant cives cum Tiberii corpore)
Cor. salve, mi fili! nunquam antea tanta laetitia quanta hodie te accepi. maxime hodie te amo atque laudo. o, me! ter quaterque nune beata sum—pater meus Hannibalem superavit: vir meus in Hispania gloriam sibi comparavit; filiorum, quos illi peperi, unus hic iacet—pro patria mortuus est; vivit alter—pro patria vivet et laborabit! (civibus) vobis, amici, gratias reddo, quod haec tam laeta mihi nuntiavistis, hoc tam carum corpus ad me adduxistis. (famulis) venite, puellae! exceedemus. Deis Immortalibus gratias reddemus. festinate! mulierem beatissimam ad templa deorum adducite—Scipionis filiam, Gracchi uxorem. matrem Gracchorum!
DRAMATIS PERSONAE
Numitor.
Romulus et Remus gemini.
Faustulus, pastor.
Senex.
Ministri.
Pastores.
(intrant dextra Romulus et Faustulus; intrat sinistra senex.)
Rom. salve, senex!
sen. salvete!
Rom. estne haec Numitoris domus?
sen. Numitoris est domus.
(exit dextra)
Rom. (Faustulum alloquens) haec, pater, est Numitoris domus.
Faust. tu, domum, Romule, intra. ego ibi te exspectabo. heu miserum! multum doleo quod filius meus, Remus, captivus est.
(exit Romulus sinistra, Faustulus dextra.)
(Numitor sedet. ministri circumstant.)
Num. ecce! quem ducunt pastores?
min. captivum ducunt catenis vinctum?
(intrant pastores Remum ducentes)
Nun. hic homo, quis est?
pastor. hic unus est, domine, pastorum Amulii, quem captum ad te adducimus.
Num. cur hunc ad me adducitis vinetum?
past. pastores Amulii nobis sunt inimici.
Num. quam est formosus! (Remum alloquens) veni, homo! volo te aspicere, o me miserum! quantum est Reae Sylviae similis, filiae meae carissimae, quam Amulius necavit !
(intrat Romulus)
min. quis inde venit?
Rom. salve, o domine!
Num. quis es tu, qui captivi nostri tam similis es?
Rom. Romulus appellor. hic est frater meus, Remus.
Num. quid petis, Romule?
Rom. Remum peto, qui a servis tuis huc ductus est captivus.
Num. unde venisti?
Rom. ab Aventino venimus, ubi Amulii greges custodimus.
Num. quis vobis est pater?
Rom. Faustulus est pater noster, Amulii pastor.
Num. (ministrum alloquens) abi! Faustulum huc adduc! (exit minister)
Rom. iam ille apud portam exspectat.
(intrant minister et Faustulus)
min. hic, domine, est Faustulus.
Faust. salve, o domine!
Num. aspice hos! suntne filii tui?
Faust. per multos annos, domine, hos educamus et ego et uxor mea.
Num. quid tum? nonne sunt vestri filii?
Faust. non sunt nostri filii, sed cum liberis nostris hos educavimus.
Num. quid? unde sunt?
Faust. hos diu abhinc in ripa fluvii inventos ad casam meam adduxi—tum parvuli erant.
Num. quid? in ripa fluvii! parvuli!
Faust. ibi relicti erant.
Num. tibi magna dabo praemia et uxori tuae. venite huc, Romule et Reme! audite omnes! frater meus, Amulius, homo improbus, olim regnum meum occupavit, filium meum necavit et filiam Ream Sylviam, et liberos eius parvulos in fluvium praecipitavit. ecce, Romulus et Remus, filiae meae liberi, a Faustulo servati!
ministri et pastores. salvete, o domini!
Rom. et Rem. nos Amulium superabimus et Numitor rursus erit rex.